WMN "Czekając na prawdę. Piotr Majchrzak 1963 – 1982”

Kilka godzin po śmierci Piotra Majchrzaka poznańska prokuratura rozpoczęła śledztwo. Nie przyniosło ono jednak żadnych efektów. Ustalono, że nastolatek został pobity w centrum miasta, naprzeciw wielopiętrowych kamienic nieopodal restauracji „W-Z”, w której przebywało i pracowało wiele osób. Zdarzenia nie widział jednak nikt. Ani jedna osoba nie odpowiedziała na apele zamieszczone w prasie.

AUTORZY WYSTAWY

Reakcją na wprowadzenie stanu wojennego był masowy opór społeczny. Już w pierwszych dniach po jego ogłoszeniu Polacy brali udział w manifestacjach i angażowali się w różnorodne działania opozycyjne.W Poznaniu najważniejszym miejscem sprzeciwu był plac Adama Mickiewicza z pomnikiem Poznańskiego Czerwca 1956. Kilka dni po wprowadzeniu stanu wojennego na pomniku została domalowana kolejna data – 1981. Od tego czasu miejsca pilnowali milicjanci.Do największych opozycyjnych demonstracji w Poznaniu dochodziło zazwyczaj 13. dnia miesiąca, czyli w tak zwane miesięcznice wprowadzenia stanu wojennego. Jedna z najliczniejszych demonstracji odbyła się 13 lutego 1982 roku. Kilkutysięczny tłum mieszkańców Poznania zgromadzony na placu Adama Mickiewicza został brutalnie rozpędzony przez ZOMO. Śmierć z rąk milicji poniósł wówczas dziennikarz Wojciech Cieślewicz, stając się pierwszą ofiarą stanu wojennego w Wielkopolsce.Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku. Zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano łącznie 10 131 działaczy związanych z NSZZ „Solidarność”. Szacuje się, że w wyniku pacyfikacji, tłumienia manifestacji i pobicia przez funkcjonariuszy ZOMO życie mogło stracić nawet 120 osób. Ponad 40 osób zostało uznanych za ofiary stanu wojennego. Jedną nich jest Piotr Majchrzak.

13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W swoim przemówieniu, wyemitowanym o godzinie 6 rano przez Polskie Radio, poinformował społeczeństwo o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, która przejęła władzę w państwie. Wprowadzenie stanu wojennego zostało zatwierdzone przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwałą z dnia 25 stycznia 1982 roku.W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku na ulice polskich miast wyjechały czołgi. Pojawiły się także wojskowe patrole. Ogłoszony stan wojenny skutkował ograniczeniem podstawowych praw i wolności obywatelskich. Zastosowano tryb doraźny w sądach, zakazano udziału w strajkach i demonstracjach. Zaczęła obowiązywać godzina milicyjna, ograniczono możliwość wyjazdów poza miejsce zamieszkania. Wprowadzono cenzurę korespondencji, wyłączono telefony. Większość najważniejszych instytucji i zakładów pracy została zmilitaryzowana, zarządzanie powierzono komisarzom wojskowym. Rozpoczęto także akcję internowania przedstawicieli opozycji, w tym wielu kluczowych działaczy „Solidarności”, powstałego piętnaście miesięcy wcześniej związku, będącego głównym ośrodkiem opozycji przeciw rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i komunizmowi.Oficjalnym powodem wprowadzenia stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju. Obowiązywanie stanu nadzwyczajnego nie wpłynęło jednak na jej poprawę.

Biuletyn Wielkopolski z dnia 24 maja 1982 roku

Na fotografii zaznaczona Marianna Popiełuszko, matka Jerzego Popiełuszki. Obok niej pierwsza po lewej – Zofia Bartoszewska, uczestniczka Czerwca '56. Druga po lewej Teresa Majchrzak matka Piotra Majchrzaka. Przed nimi Anna Strzałkowska, matka Romka Strzałkowskiego, najmłodszej ofiary Czerwca '56.

Przez siedem dni lekarze walczyli o życie Piotra Majchrzaka, który miał bardzo poważne obrażenia ciała, w szczególności głowy, wysoką gorączkę i był w stanie śpiączki. Pomimo operacji nie odzyskał przytomności. Zmarł 18 maja 1982 roku.21 maja 1982 roku o godzinie 11.30 na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu odbył się pogrzeb Piotra Majchrzaka. Przybrał on manifestacyjną formę, gromadząc setki osób. Młodzież szkolna udała się cmentarz pomimo zakazów dyrekcji. Podczas pogrzebu wiele osób rozklejało plakaty wskazujące pobicie 19-latka przez funkcjonariuszy ZOMO jako przyczynę jego śmierci. Plakaty te były natychmiast zrywane przez służby porządkowe.

Ubrania w których 11 maja 1982 roku został pobity ze skutkiem śmiertelnym Piotr Majchrzak. Na kurtce widoczne są ślady krwi. Fotografia została wykonana przez rodzinę 19-latka.

Opornik – symbol sprzeciwu wobec ówczesnej władzy

Piotr Majchrzak urodził się 12 marca 1963 roku w Poznaniu. Był jednym z czterech synów Teresy i Jerzego Majchrzaków. Wychował się w domu, w którym tradycje patriotyczne były szczególnie istotne. Jego ojciec był uczestnikiem Poznańskiego Czerwca 1956, podczas demonstracji został ranny w nogę. Matka Piotra była działaczką opozycji antykomunistycznej.Piotr Majchrzak był uczniem Technikum Ogrodniczego w Rokietnicy. Edukację w tej szkole rozpoczął we wrześniu 1980 roku. Interesował się sportem. Trenował karate i biegał. Jego pasją było łowienie ryb i gra na pianinie. Był towarzyski i rodzinny.Jak wynika z relacji rodziny i przyjaciół, już jako nastolatek angażował się w działalność opozycyjną. Przypinał do ubrania opornik i z tego powodu miał być często zaczepiany i legitymowany przez funkcjonariuszy milicji. Wraz ze znajomymi 13. dnia każdego miesiąca ubierał się na czarno, brał udział w manifestacjach sprzeciwiających się wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.11 maja 1982 roku około godziny 22 został dotkliwie pobity w centrum Poznania na ulicy Fredry. Przewieziono go do Szpitala Wojewódzkiego przy ulicy Lutyckiej w Poznaniu na oddział intensywnej terapii. Dokładne okoliczności pobicia do dziś nie zostały ustalone.

ZDJĘCIE

Pomimo wieloletnich starań rodziny i wyczerpania możliwości prawnych nie udało się ustalić faktycznego przebiegu wydarzeń z dnia 13 maja 1982 roku. Winni nie ponieśli konsekwencji. Bez względu na to, czy za zbrodnię odpowiadają funkcjonariusze ZOMO, czy mężczyzna z parasolem, odpowiedzialność za niewyjaśnienie tragicznej śmierci Piotra Majchrzaka ponosi władza i ustrój komunistyczny.

AKTA INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

ZDJĘCIE

NEKROLOG

PROTOKÓŁ Z SEKCJI ZWŁOK - UWAGA MATERIAŁ DRASTYCZNY

ZDJĘCIE

ZOBACZ FILM

ZDJĘCIE GRUPOWE

Zdjęcie grupowe ze szkoły podstawowej. Piotr Majchrzak drugi od lewej w rzędzie środkowym.