Centrum Kultury ZAMEK. Skrzydło Zachodnie

SCHODY GRANITOWE

HOL MOZAIKOWY

W pomieszczeniu tym najciekawszym elementem wystroju jest strop kasetonowy ozdobiony mozaiką. Jest to jedyne miejsce w Zamku, gdzie w czasie wojennejprzebudowy zastosowano tę starą technikę zdobniczą. Wykorzystano tu znane motywy przedstawiające stylizowane kwiaty, słońca i gwiazdy, czyli symbole solarne, do których należy również swastyka. Pojawiający się meander jest oczywistym odwołaniem do sztuki antyku.W trakcie prac renowacyjnych i konserwatorskich w latach 2018–2020 pomieszczeniu przywrócono wielkość z czasów II wojny światowej przez dodanie przestrzeni od strony północnej. Warto zwrócić też uwagę na posadzkę i ściany pod oknem wychodzącym na dziedziniec przed gmachem. Znajdują się tu ślady po wybuchu pocisku w trakcie walk o Zamek w 1945 roku.

Warsztaty filmowe

[https://ckzamek.pl/artykuly/36-warsztaty-filmowe/](https://ckzamek.pl/artykuly/36-warsztaty-filmowe/)

GALERIA PF

Czy w dobie intermedialności galeria skupiona na jednym medium ma sens? Niełatwo jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Od ponad 20 lat w Galerii Fotografii pf konsekwentnie prezentujemy najważniejsze dokonania fotografii, zarówno współczesnej, jak i historycznej. Tworzymy ważne miejsce dla projektów fotograficznych otwartych na poszukiwania, eksperymenty, rozmaite postawy i strategie zarówno artystyczne, jak i kuratorskie. Nierzadko przekraczają one granice fotografii lub poddają to medium krytycznej analizie. Celem tych działań jest próba uchwycenia dynamiki i złożoności współczesnych zjawisk artystycznych oraz refleksji teoretycznych, aby wnikliwiej, intensywniej i z większym skupieniem przyjrzeć się fotografii i najpełniej ukazać jej fenomen i specyfikę.

Pracownia Rakla (Litografia i algrafia)

[https://ckzamek.pl/artykuly/6099-rakla/](https://ckzamek.pl/artykuly/6099-rakla/)[](https://static.matterport.com/workshop/3.1.65.7-0-ge5a9d44381/)

KORYTARZ AMONITOWY

Zbliżenie ukazuje fragment posadzki parteru zachodniej części Zamku. To marmur ammonitico rosso, dekoracyjny i niezwykle interesujący ze względu na zachowane w nim amonity – skamieniałości pochodzące sprzed milionów lat. Spacerując po Zamku, dostrzec można wiele skamieniałych stworzeń na wieki zastygłych w płytach marmuru. Jest tak jednak tylko na parterze. Posadzki korytarzy I piętra wyłożone zostały tym samym gatunkiem kamienia, ale bez widocznych amonitów.

Pracownia Fotografii

[https://ckzamek.pl/artykuly/26-pracownia-fotografii/](https://ckzamek.pl/artykuly/26-pracownia-fotografii/)

TRON WILHELMA II

Tron Wilhelma II, który stał pierwotnie w Sali Tronowej na pierwszym piętrze Zamku. W 1929 roku mebel przekazano katedrze gnieźnieńskiej. Tam pozostał aż do 1993 roku, po czym wrócił do Zamku jako depozyt. Forma tronu nawiązuje do średniowiecznych włoskich siedzisk biskupich. Ma dwa miejsca siedzące, co można interpretować na dwa sposoby. Po pierwsze, jako odwołanie do średniowiecza, gdy jedno miejsce na podwójnych tronach zostawało puste. Wierzono bowiem, że należy się Panu Bogu, od którego pochodzić miała ziemska władza. Wilhelm II chętnie kreował się na spadkobiercę średniowiecznej tradycji cesarskiej i być może forma tronu jest elementem tego sposobu rozumienia historii. Drugie wytłumaczenie dotyczyć może podwójnej roli Wilhelma II. Był on bowiem nie tylko cesarzem Niemiec, ale także królem Prus. Podwójny tron znajdował się także w berlińskim Zamku i odczytywany był w kontekście funkcji władcy. Słonie podtrzymujące siedzisko można interpretować jako symbole władzy i siły.

HOL TRAWERTYNOWY

Hol Trawertynowy nosi nazwę od kamienia, którym wyłożono ściany i z którego wykonano kolumny. Był on przestrzenią wydzieloną, z której można było się dostać do gabinetu Arthura Greisera (Pokój Mahoniowy) oraz do sali narad (Sala pod Zegarem). Warto zwrócić uwagę na kolumny, których głowice utworzone zostały ze stylizowanych liści dębu. Śladem po nieistniejącym dziś wystroju rzeźbiarskim pomieszczenia jest postument stojący przy północnych drzwiach. Nad całym pomieszczeniem zastosowano podwieszany sufit w formie stropu kasetonowego wykonany z drewna dębowego i orzechowego.

SALA KOMINKOWA

KORYTARZ CESARSKI

Korytarz biegnący południowym skrzydłem dawnej mieszkalnej części Zamku pierwotnie wchodził w skład apartamentu cesarskiego. Podobnie jak w innych pomieszczeniach znajdowały się tu elementy umeblowania stworzonego specjalnie dla poznańskiej rezydencji oraz antyczne i pseudoantyczne popiersia. Te ostatnie, jako nieliczne obiekty z pierwotnego wyposażenia Zamku, zachowały się i prezentowane są w Muzeum Narodowym w Poznaniu. W czasie II wojny światowej korytarzowi nadano obecny wygląd. Nadal jednak z wnętrza można było przedostać się do pokoi pana domu – tym razem przeznaczonych dla Adolfa Hitlera. Wówczas też w zachodniej części korytarza wykonano kartusz ze stylizowanym słońcem.

SIEŃ PRZEJAZDOWA

Od początku istnienia Zamku w przyziemiu wieży zegarowej funkcjonowała Sień Przejazdowa będąca głównym wejściem przeznaczonym pierwotnie dla cesarza i jego rodziny. Wejście dla gości zapraszanych na przyjęcia znajdowało się od strony obecnej ulicy Kościuszki, wejście audiencyjne zaś mieściło się od strony dziedzińca honorowego. W okresie międzywojennym sień również pełniła funkcję głównego wejścia, nie zmieniono także roli pozostałych. W czasie wojennej przebudowy gmachu całkowicie zmieniono jego wystrój, zachowano jednak nadane mu funkcje.

WEJŚCIE C

Chór Męski ARION

[https://ckzamek.pl/artykuly/41-chor-meski-arion/](https://ckzamek.pl/artykuly/41-chor-meski-arion/)

"PIĄTKOWO" wystawa Kamili Kobierzyńskiej

[Wystawa czasowa w pomieszczeniach Laboratorium. Kliknij link i zobacz.](https://static.matterport.com/workshop/3.1.65.7-0-ge5a9d44381/)

SALA POD ZEGAREM

Sala pod Zegarem mieści się we wnętrzu wieży zegarowej dokładnie nad Salą Kominkową. Powstała w czasie wojennej przebudowy po likwidacji zamkowej kaplicy. Od końca 1943 roku pełniła funkcję sali narad, wchodząc w skład kompleksu pomieszczeń przeznaczonych dla Arthura Greisera. Podobnie jak w przypadku innych pomieszczeń, sala ma drewniany wystrój. Uwagę zwracają okna z trzech stron: od wschodu, południa i zachodu. Ciekawy jest także fryz złożony z par kroksztynów. Obecnie pomieszczenie służy jako kameralna sala koncertowo-widowiskowa.

BIBLIOTEKA MULTIMEDIALNA

Południowy korytarz drugiego piętra znajduje się nad Korytarzem Cesarskim. Pierwotnie ta część Zamku przeznaczona była dla następcy tronu, księcia Fryderyka Wilhelma, najstarszego syna Wilhelma II. Jak wyglądała – nie wiemy. Możemy przypuszczać, że była urządzona podobnie do pierwszego piętra. W okresie międzywojennym przestrzenie te wykorzystywane były na potrzeby Uniwersytetu Poznańskiego. W czasie wojennej przebudowy Zamku tę część przeznaczono tymczasowo na biura urzędu namiestnika Kraju Warty. Korytarz przebudowano tak, aby przypominał wnętrze wielkiej galerii z nowej Kancelarii Rzeszy w Berlinie. Skala obu przestrzeni trudna jest do porównania, jednak rytm półokrągłych wnęk okiennych od strony dziedzińca i portali od strony południowej wydaje się analogiczny względem przestrzeni berlińskiej. Na uwagę zasługują przeszklenia okien. Wykonano je z matowego i szlifowanego szkła. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwoliło na osiągnięcie ciekawych efektów świetlnych. Miało to także uzasadnienie psychologiczne – matowe szkło ograniczało widok dziedzińca wewnętrznego, dzięki czemu uwaga idącego nie była rozproszona tym, co dzieje się na zewnątrz. W co drugiej wnęce, podobnie jak w wielu innych miejscach Zamku, zastosowano osłonki grzejników centralnego ogrzewania. Tu wykonane są z plecionki; w pozostałych wnętrzach zastosowano drewno lub metal. Na końcu korytarza znajduje się pomieszczenie pełniące podczas wojny funkcję holu recepcyjnego przed kompleksem pomieszczeń przeznaczonych dla Arthura Greisera. Zachowały się tu dwie dębowe szafy do przechowywania odzieży. Nad głównym wejściem do apartamentu gauleitera zawisła płaskorzeźba przedstawiająca lwa walczącego z wężem – jedyne wyobrażenie animalistyczne w Zamku z czasu II wojny światowej. Scena ta bywa interpretowana jako przedstawienie dobra zmagającego się ze złem. W holu znajduje się stanowisko Biblioteki Multimedialnej Centrum Kultury ZAMEK. Można tu zapoznać się z materiałami wizualnymi, audio i dokumentami dotyczącymi historii Zamku oraz działalności Pałacu Kultury i CK ZAMEK.

POKÓJ JESIONOWY

To niewielkie pomieszczenie utworzono podczas wojennej przebudowy Zamku. Miało pełnić funkcję przedpokoju sypialni przeznaczonej dla Adolfa Hitlera. Wystrój pokoju utrzymany jest w tzw. stylu statków parowych (niem. dampfschiff still). Główną cechą stylistyczną jest wykładanie całych ścian boazerią o symetrycznych podziałach, w tym przypadku z użyciem wielkiego porządku. W niektórych pomieszczeniach znajdują się drewniane podwieszane sufity imitujące stropy kasetonowe. W okresie cesarskim i międzywojniu w tym miejscu znajdowały się pomieszczenia sypialne i łazienki przeznaczone dla najbliższych współpracowników pana domu. Tuż obok mieściły się sypialnie cesarza i cesarzowej, w czasie II Rzeczypospolitej wykorzystywane jako sypialnia prezydencka.

POKÓJ MARMUROWY

HOL BALKONOWY

Pierwsze piętro skrzydła północnego dawnej mieszkalnej części Zamku przeznaczone było dla cesarzowej Augusty Wiktorii, żony Wilhelma II. Znajdowały się tu też pokoje księżniczki Wiktorii Luizy – najmłodszego z siedmiorga dzieci pary cesarskiej. W miejscu obecnego holu mieściła się sala przyjęć pani domu. Wśród mebli z pewnością uwagę przyciągał tron cesarzowej, którego forma odwoływała się do wzorców średniowiecznych. Obiekt zachował się i jest przechowywany w kościele Bożego Ciała w Poznaniu. W okresie międzywojennym dawne pokoje cesarzowej i księżniczki Wiktorii Luizy wchodziły w skład apartamentu głowy państwa polskiego. Przeprowadzona przez nazistów przebudowa tej części Zamku całkowicie zmieniła układ i funkcję pomieszczeń. Dawny pokój przyjęć Augusty Wiktorii przekształcono w hol, od którego odchodzą dwa korytarze. Przy nich natomiast zlokalizowano apartamenty przeznaczone dla ministrów III Rzeszy.

Pracownia Plastyczna tARTak

[https://ckzamek.pl/artykuly/27-pracownia-plastyczna-tartak/](https://ckzamek.pl/artykuly/27-pracownia-plastyczna-tartak/)

HOL KASETONOWY

Hol Kasetonowy znajduje się nad Holem Kolumnowym i jest do niego zbliżony wielkością, różni się jednak zasadniczo kształtem architektonicznym. Charakter wnętrzu nadaje drewniany podwieszany sufit w formie stropu kasetonowego oraz arkadowe wnęki okienne od strony dziedzińca wewnętrznego i analogiczne płyciny oraz arkady na ścianie wschodniej. W środkowej części północnej ściany holu znajduje się arkada z wejściem do jednego z pomieszczeń. Nad drzwiami zobaczymy kartusz z przedstawieniem liści dębu i żołędzi. Tak oznaczony pokój był z pewnością przeznaczony dla jednego z wyższych urzędników Kraju Warty. Wschodnie arkady prowadzą do dawnej części oficerskiej, którą po wojnie przekształcono w Salę Audiowizualną projektu Romana Machowiaka. Środkowa arkada stanowi wejście na niewielką klatkę schodową kierującą na trzecie piętro Zamku. Na jej początku widoczna jest nisza z postumentem, gdzie z pewnością stanąć miała rzeźba. Na końcu, ponad wejściem na trzecie piętro, wisi płaskorzeźba przedstawiająca dwa putta i wieniec z kłosów zboża. Jeden z nagich chłopców trzyma bukłak, co może być odczytywane jako sygnał o mniej oficjalnym charakterze trzeciej kondygnacji. Pod oknami Holu Kasetonowego znajduje się ekspozycja poświęcona historii Zamku. Jest to zbiór oryginalnych przedmiotów z różnych epok, które stanowić mają ilustrację do niełatwych dziejów obiektu.

HOL KOLUMNOWY

POKÓJ ORZECHOWY

WEJŚCIE DO SIENI PRZEJAZDOWEJ

Klatka schodowa jest łącznikiem pomiędzy Sienią Przejazdową a Holem Mozaikowym, skąd można udać się na pierwsze piętro. Warto zwrócić uwagę na dwie płaskorzeźby znajdujące się na zachodniej ścianie. Obie przedstawiają półleżących nagich mężczyzn. Lewy w otoczeniu książek może być odczytywany jako alegoria nauki lub pracy umysłowej. Prawego wyposażonego w dłuto i młot, z mieczem i kowadłem, rozumieć można jako alegorię pracy. Są to popularne motywy obecne w ikonografii III Rzeszy występujące pod nazwami „robotnik umysłu" i „robotnik pięści".

Pracownia Ceramiki i Rzeźby

[https://ckzamek.pl/artykuly/28-pracownia-ceramiki-i-rzezby/](https://ckzamek.pl/artykuly/28-pracownia-ceramiki-i-rzezby/)

GALERIA FOTOGRAFII PF

[Zapraszamy do Galerii Fotografii pf ](https://ckzamek.pl/podstrony/17-galeria-fotografii-pf/) we wrześniu czynna codziennie w g. 11-19 w październiku czynna od wtorku do niedzieli w g. 12-20 wstęp: bilet na zwiedzanie Zachodniego Skrzydła Zamku w cenie 5 zł tel. +48 61 64 54 330 galeriapf@ckzamek.pl

Pracownia Grafiki

[https://ckzamek.pl/artykuly/24-pracownia-grafiki/](https://ckzamek.pl/artykuly/24-pracownia-grafiki/)

PIĘTRO TRZECIE

Trzecie piętro Zamku nigdy nie miało reprezentacyjnego charakteru. Służyło celom mieszkalnym i gospodarczym. W czasie nazistowskiej przebudowy przeprowadzono tu szereg prac, zachowując jednak pierwotny charakter kondygnacji. Urządzono tu pokoje hotelowe dla oficerów Wehrmachtu oraz pokoje mieszkalne dla obsługi Adolfa Hitlera. W części północno-wschodniej zaaranżowano prywatne mieszkanie Arthura Greisera złożone z części reprezentacyjnej i sypialnej. Po drugiej stronie piętra powstała oficerska piwiarnia. Przestrzenie mieszkania Greisera oraz dawnej piwiarni zachowały się do dziś.Na III piętrze uwagę zwracają świetliki, czyli przeszklone fragmenty sufitów. Doprowadzały światło dzienne do korytarzy pozbawionych okien. Ponad nimi, na dachu Zamku, znajdowały się przezroczyste dachówki lub okna połaciowe. Obecnie świetliki świecą światłem sztucznym.

ROTUNDA WEJŚCIOWA

Wejście utworzono podczas nazistowskiej przebudowy Zamku. Było przeznaczone dla urzędników i petentów. W holu w formie rotundy zwraca uwagę marmurowa posadzka przedstawiająca ogromne słońce otoczone meandrem. Rotunda jest początkiem monumentalnej drogi wiodącej na drugie piętro Zamku, gdzie od końca 1943 roku urzędowały władze regionu.

POKÓJ BRZOZOWY

Pokój Brzozowy, który w czasie wojny miał pełnić funkcję salonu. Podobnie jak Pokój Jesionowy pomieszczenie to utrzymano w stylu statków parowych. Tu jednak brzozowa boazeria nie jest zdobiona intarsją. Nie zastosowano również okleiny wykorzystującej naturalny rysunek drewna. Centralne miejsce w pokoju zajmuje marmurowy kominek, nad którym widnieje płycina przeznaczona z pewnością na obraz. Elementem podwieszanego sufitu jest obszerna faseta zdobiona stylizowanymi palmetami. Ciekawostkę stanowi mosiężna puszka umieszczona w parkiecie tuż przed kominkiem. Była to oprawa gniazda elektrycznego używanego wraz z meblami stojącymi w tym miejscu.

POKÓJ MAHONIOWY

Pokój Mahoniowy powstał w czasie wojennej przebudowy Zamku. Od końca 1943 roku pełnił funkcję gabinetu Arthura Greisera. Wystrój pomieszczenia utrzymany jest w stylu statków parowych z zastosowaniem podwieszanego sufitu w formie stropu kasetonowego. Intarsjowaną boazerię wykonano z kilku gatunków drewna, w tym mahoniu, brzozy i dębu. Dekoracja na ścianach przedstawia gałązki dębu wraz z żołędziami oplecione stylizowaną wstęgą, na suficie natomiast ukazano panoplia. W boazerii znajduje się troje drzwi. Pojedyncze, od strony północnej, prowadziły do niewielkiego korytarza, w którym można było wezwać windę. Pierwsze drzwi po stronie południowej kierowały do pomieszczenia socjalnego, drugie, położone bliżej okien, skrywały sejf.

Chór Dziewczęcy SKOWRONKI

[https://ckzamek.pl/artykuly/34-chor-dziewczecy-skowronki/](https://ckzamek.pl/artykuly/34-chor-dziewczecy-skowronki/)

SCHODY PARADNE

Schody Paradne powstały w miejscu pierwotnych schodów cesarskich. Funkcja obu klatek schodowych była jednak taka sama. Prowadzić miały pana domu do pomieszczeń mieszkalnych znajdujących się na pierwszym piętrze. W architekturze schodów z czasów II wojny światowej wykorzystano rozwiązania barokowe. Mają one jeden bieg, który za spocznikiem rozdziela się na dwa równoległe. Na balustradzie stoją dwa elektryczne kandelabry, podobnie jak kinkiety i żyrandole wykonane z żelaza krytego szlagmetalem. Stopnie prowadzą do holu, z którego można przejść do kolejnych pomieszczeń, stanowiących niegdyś apartament cesarski. Stąd wejść można również do wnętrza Wieży Zegarowej.

Pracowania Malarstwa i Rysunku dla Dorosłych

[https://ckzamek.pl/artykuly/31-pracowania-malarstwa-i-rysunku-dla-dorosych/](https://ckzamek.pl/artykuly/31-pracowania-malarstwa-i-rysunku-dla-dorosych/)

SKRZYDŁO WSCHODNIE - HOL WIELKI - Kliknij i przejdź dalej

LABORATORIUM

MEBLE Z PIERWOTNEGO WYPOSAŻENIA ZAMKU

Pierwotne wyposażenie Zamku liczyło około 30 tys.Przedmiotów. Wśród nich znajdowały się meble, które zaprojektowano i wykonano specjalnie dla cesarskiej rezydencji w Poznaniu. Znacznej części obiektów nadano formy odwołujące się do średniowiecza. Niektóre z nich były kopiami istniejących zabytków. Dwie ze skrzyń należą do tego właśnie zbioru. Pierwowzór skrzyni ze spiralnymi okuciami jest przechowywany w Luwrze. To XIII-wieczna skrzynia z opactwa w Saint-Denis. Kopią jest także skrzynia ze słowami „Pozdrowienia Anielskiego", stworzona na wzór mebla przechowywanego w Muzeum Historii w Sion w Szwajcarii.

Pracownia Animacji Filmowej

[https://ckzamek.pl/artykuly/25-pracownia-animacji-filmowej/](https://ckzamek.pl/artykuly/25-pracownia-animacji-filmowej/)