CASA DE ROSALÍA

Audio 6

Árbore do monte (Ovidio Murguía)

Audio 3

Audio 5

BENVIDA

A Casa de Rosalía abriuse ao público en 1971, e xa musealizada en 1972. Neste espazo proponse un percorrido polos acontecementos que marcaron a vida e a obra de Rosalía e da súa familia.  

VÍDEO

Ela nunca tivo casa de seu

Rosalía viviu en moitos lugares diferentes, sempre de alugueiro ou de prestado, pero ao pasar aquí os derradeiros anos da súa vida, os ollos de galegos e galegas sinalaron esta como a súa Casa.  

Unha casa de todos

A Casa da Matanza foi convertida en museo grazas á iniciativa popular que promoveu o Patronato e que acadou milleiros de apoios no país e na emigración.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/a-casa-museo/).  

"Quen casa ten de seu, ten media vida"

Sobre este verso de Rosalía tirado de Follas novas, móstranse a cédula de identidade da autora; unha peza de Cerámica Celta que reproduce a casa; e a foto de toda a familia realizada na horta.

De portas abertas

A Casa ábrese ao público en 1971 e xa como Casa-Museo en 1972. Maruxa Villanueva, a actriz e cantora que retorna da emigración, é quen coida a casa e atende o público ata o seu falecemento en 1998.Máis información, [https://rosalia.gal/a-casa/a-casa-museo/maruxa-villanueva/](http://aquí)

Quen é Rosalía?

Desde o seu retrato ao óleo por Modesto Brocos -o único pintado en vida de Rosalía-, a autora óllanos seria, segura, serena. O pintor retrata unha amiga, unha intelectual que en 1880 é xa unha escritora recoñecida.  

Unha muller intelectual galega

Velaquí unha intelectual crítica, sempre do lado dos máis febles e que denuncia o sometemento feminino. Como escritora é profundamente renovadora e como galega móstrase orgullosa do seu país.

As casas de Rosalía

Móstranse aquí varias fotografías dalgunhas casas vinculadas con Rosalía, como a da Arretén, o antigo pazo da familia materna; ou a casa do Castro de Ortoño, onde naceu seu pai; entre outras.  

Os amigos de Rosalía

Aquí móstranse varias imaxes de amigos e familiares de Rosalía e Murguía, como Alejandro Chao, un dos seus editores; José Hermida de Castro, curmán; Camilo Álvarez de Castro; Benito Vicetto; Serafín Avendaño, Eduardo Pondal e Aurelio Aguirre. Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-cultural/cadro-de-serafin-avendanho/)

A media vida de Rosalía de Castro

Rosalía nace en Santiago de Compostela en 1837, filla da fidalga padronesa Teresa de Castro e do sacerdote José Viojo, aveciñado na mesma vila de Padrón.Máis información, [aquí](http://+info: https://rosalia.gal/rosalia/a-poeta-nacional/)

Cantares gallegos

Publicado en 1863, é o primeiro libro integramente en galego que marca o inicio do Rexurdimento. Asociado á lírica e á cultura popular, Rosalía desenvolve toda unha defensa da dignidade de Galicia.  

Follas Novas

Obra monumental, de poderosa envergadura lírica, que certifica o proxecto de recuperación literaria da lingua galega. Mantén certa dimensión popular pero tece fíos realistas, románticos e simbolistas.  

Unha escrita incesante

En 28 anos de vida literaria Rosalía publicou cinco poemarios. A súa derradeira obra é En las orillas del Sar, onde a voz poética é máis ca nunca a voz da autora. Escrito en castelán, non deixa de ter a Galicia como protagonista.  

A “Alborada” de Rosalía

Case ao remate de Cantares gallegos, Rosalía sitúa o poema “Alborada”, unha letra de forte contido simbólico composta para a peza que tocaba Gregorio Eiras, gaiteiro de Lestrobe. Abaixo podes ouvir a gravación de principios do XX.

Un achado extraordinario

Este exemplar, achado en 2013, contén unha fotografía descoñecida de escritora, un texto autógrafo de Rosalía e a transcrición da carta de agradecemento de Fernán Caballero.Máis información, [aquí](https://youtu.be/UjL_JqHGqvU).

A prosa de Rosalía

A prosa de Rosalía é voluminosa e diversa, móvese na periferia dos modelos literarios vixentes e dialoga cun bo abano de escritores e escritoras do seu tempo.  

“Negra sombra”, a peza máis popular da música galega

Rosalía é a autora máis musicada da literatura galega, pero de entre os símbolos creados nas súas páxinas érguese o da “Negra Sombra” como unha verdadeira referencia lírica de Galicia.  

Rosalía e a cociña

Entre todas as dimensións que ten o traballo literario dignificador feito por Rosalía, o que afecta á gastronomía como signo cultural galego é fundamental. Por iso, Cantares gallegos comeza coa enumeración de numerosos pratos: zonchos, bolos do pote, proia, papas… Pero as súas páxinas de cociña tamén van asociadas á lóxica gastronómica dos humildes: o caldo de groria de “Miña casiña, meu lar!”, a mata do porco de Vidal ou a festa montañesa de “A pobriña que está xorda”.O 24 de febreiro, Día de Rosalía e aniversario do seu nacemento, celebrámolo cun [Caldo de Gloria](https://rosalia.gal/que-facemos/proxectos/caldo-de-gloria/).  

Manuel Murguía

Con vinte e cinco anos Murguía abandona a carreira literaria en Madrid e volve con Rosalía a Galicia. Ten que contar a historia do seu país.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/rosalia/a-familia-murguia-castro-unha-factoria-cultural/#headingOne). 

Murguía funda a Academia Galega

“Lengua distinta acusa distinta nacionalidad”. Estas son as palabras de Murguía no histórico discurso pronunciado en Tui en 1891. En 1905, co apoio económico da emigración, Murguía e outros intelectuais fundan a Real Academia Galega. A súa acta fundacional redáctase en castelán pero a lingua galega xa estaba a florecer.Podemos ver exposta a chistera do autor, varias fotografías e a acta da constitución da RAG.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/rosalia/a-familia-murguia-castro-unha-factoria-cultural/#headingOne).  

Sen literatura non hai cultura

Un pobo non é tal se non é quen de crear literatura, por iso Murguía, con só 29 anos, empéñase na redacción dun Diccionario de Escritores Gallegos. Toda a súa xeración pide a aparición dun poeta que escoite o cantar do pobo e cree en galego a verdadeira literatura galega. Farao unha muller, a súa: Rosalía.Podemos ver expostas imaxes arredor de Murguía, probas de imprenta do Diccionario e un pousa-papeis.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/rosalia/a-familia-murguia-castro-unha-factoria-cultural/#headingOne).  

Ovidio Murguía e a paisaxe galega

A paisaxe non é a natureza, é unha construción cultural, velaí o debate das artes no século XIX. E aí estaba Ovidio, nacionalizando os horizontes galaicos, nun combate parello á construción da literatura galega.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/rosalia/a-familia-murguia-castro-unha-factoria-cultural/#headingTwo).

As fillas de Rosalía

Rosalía e Murguía tiveron sete fillos, dos cales cinco sobreviven a infancia: Alejandra (1859-1937), Aura (1868-1942), Gala (1871-1964), Ovidio (1871-1900) e Amara (1873-1921).Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/rosalia/a-familia-murguia-castro-unha-factoria-cultural/).

Alejandra (1859-1937)

Alejandra Martínez-Murguía de Castro foi a filla maior de Rosalía e Murguía, ademais de afillada de Alejandro Chao, editor da súa nai. Naceu en Santiago de Compostela o 12 de maio de 1859 e morreu en A Coruña o 22 de marzo de 1937. Debuxante e pintora, foi mestra do seu irmán, o pintor Ovidio Murguía. Colaborou en La Ilustración Gallega y Asturiana (dirixida por Murguía), na que deseñou a cabeceira que se empregou desde o 20 de xullo de 1879.Na Casa-Museo móstranse tres acuarelas súas, ademais da partitura da Alborada de Rosalía tal e como a cantaba Alejandra, notas con refráns galegos recollidos por ela mesma e a cabeceira que deseñou.

Aura (1868-1942)

Nace en Santiago (Rúa Callobre, 40) e morrerá en Carmona en 1942.

Gala (1871-1964)

Xemelga de Ovidio, foi a filla máis lonxeva de Rosalía e Murguía e tivo un papel importante na apertura da Casa-Museo.

Amara (1873-1921)

Nace en A Coruña (Príncipe 3, 2º) e morrerá na mesma cidade en 1921.

Adriano Honorato Alejandro (1875-1876)

Nace en Santiago (Senra, 17 principal) e morre ao caer dunha mesa 19 meses despois.

Valentina (1877)

Nace morta en Santiago.

A cama na que morreu Rosalía

Rosalía morreu aquí en 1885, aos 48 anos. No seu leito de morte a escritora pide que lle abran a fiestra, que quere ver o mar. O cadro do seu fillo Ovidio, aínda con 14 anos, recolle o acontecemento.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-cultural/cama-de-rosalia/).

Alegoría de Galicia: muller, mito, símbolo

Coa traslación dos seus restos mortais de Iria  a Santiago comeza unha mitificación imparábel: a só seis anos da súa morte ela inaugura o Panteón de Galegos Ilustres. Coa forza da súa obra e o engado do seu mito, Rosalía convértese unha auténtica alegoría de Galicia, galaica musa, Terra-Nai, muller bandeira, “Santiña”, laica deusa galaica, Mater Gallaeciae, embaixadora da cultura galega no mundo.Podemos ver expostas as primeiras homenaxes, a coroa fúnebre para o mausoleo enviada pola Lliga de Catalunya, o debuxo de Fenollera, o de Portela, diferentes produtos co seu nome, fotografías, traducións a outras linguas da súa obra e o primeiro cartel do Día das Letras Galegas, que lembra a publicación de Cantares o 17 de maio de 1863.  

Lembranzas de Rosalía

Aquí amósanse varios recordos de Rosalía: un guecho de cabelo de Rosalía e o papel onde estivo envolto, con debuxos de Ovidio; e a flor do ramo mortuorio e un anaco da súa mortalla.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-cultural/relicario-de-rosalia/).

“Encerrada en mi gran salón”

A condición da muller foi unha das grandes preocupacións de Rosalía, muller libre, muller intelectual, pero tamén soubo coma ninguén entender as mulleres do campo e do mar. Publica os manifestos “Lieders” (1858) e “Las literatas” (1865), reflexiona e denuncia no prólogo de La hija del mar (1859) e o seu pensamento feminista atravesa toda a súa obra literaria. Podemos ver o tresillo da familia Murguía de Castro, o piano da familia e o vestido da Rosalía moza, reconstruído por Carmen Pichel, alén do retrato de María Cardarelly.  

Óleo de Ovidio

É o cadro máis grande que pintou o artista, xa na etapa na que desenvolvía maior habelencia artística, en 1899, un ano antes da súa morte. Ao seu carón, unha fotografía do artista e dúas paletas do pintor.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-cultural/arbore-de-montana-de-ovidio-murguia/).

Arquivo Ramón Baltar Feijoo

Un conxunto de máis de 400 pezas onde se atopan autógrafos de Rosalía, Murguía, Castelao e outras importantes personalidades. Desde Ángel Baltar Varela e ao longo de varias xeracións, a familia padronesa dos Baltar mantivo unha estreita relación, moitas veces actuando de protectores, con algúns dos intelectuais, escritores e políticos máis importantes da Galicia contemporánea e acumulou un extraordinario fondo documental.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/quen-somos/o-arquivo/o-fondo-baltar-feijoo/).

Muller bandeira

Ao escribir en galego, Rosalía demostra a viabilidade da lingua do país para a creación literaria. Velaí o enorme esforzo realizado nunha sociedade onde as clases acomodadas falan e escriben en lingua castelá. Pero Rosalía aínda dá un froito máis, coloca o centro do seu mundo en Galicia e crea un novo territorio: a cultura galega contemporánea. Non é de estrañar que a bandeira galega xurdira en 1891 ligada a Rosalía de Castro.Aquí podemos ver un busto da autora de Lorenzo Collaut Valera, os seus primeiros versos en galego, unha imaxe da inauguración do monumento en Padrón, con Otero Pedrayo, canda a publicación da primeira utilización da bandeira galega durante o traslado dos seus restos mortais en 1891.  

O discurso da galeguidade

O pobo galego como suxeito político e Galicia como nación é a síntese do esforzo intelectual de Manuel Murguía para crear o discurso da galeguidade, concretado xa en 1865, no “Discurso preliminar” da súa Historia de Galicia. Pero en 1890 cómpre pasar á acción e o intelectual funda o primeiro partido político galego, a Asociación Regionalista Gallega; no ano seguinte, en vilas e cidades xorden os primeiros comités e os rexionalistas fan de Murguía o seu presidente de honra.Aquí podemos ver un retrato de Murguía realizado por Ricardo Camino en 1923, a constitución de varios comités localis da Asocición Regionalista Gallega en 1891 e a bandeira galega na cinta funeraria do galeguista, alén dun busto.  

Bandeira de Rosalía

Despedimos a visita á Casa coa bandeira utilizada na inauguración do monumento a Rosalía no Paseo do Espolón de Padrón, o 23 de abril de 1957.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-cultural/bandeira-de-rosalia/).

Emparrado frontal

Esta parra era lugar de descanso para a familia de Rosalía e fonte de inspiración literaria. Aquí podemos evocar aqueles versos de “Ouh, miña parra de albariñas uvas / que a túa sombra me dás”. Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-botanico/emparrado-do-ceador/)  

Carballo de Guernika

Esta é unha nova filla da Árbore de Gernika, que foi plantada en 2019 logo de que morrera a que trouxera Avelino Pousa Antelo en 1994. É un agasallo das Juntas Generales de Bizkaia. Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-botanico/o-novo-gernikako-arbola/)

Audio 1 (Benvida)

Audio 2

Audio 4

Audio 7

Audio 8

Audio 9

Audio 10

Retrato de Rosalía (Modesto Brocos)

Colabora

Podes colaborar coa Casa de Rosalía de distintas formas: facéndote voluntario/a, amigo/a da Casa, protector/a ou mecenas. Podes obter máis información, [aquí](https://rosalia.gal/colabora/razons-para-colaborar/).Tamén podes mercar libros, música e obxectos relacionados coa vida e obra de Rosalía, na nosa [tenda virtual](https://tenda.rosalia.gal/).

Camelia Rosalía de Castro

Esta camelia híbrida (e árbore memorable) foi creada pola casa portuense Moreira da Silva. O primeiro exemplar obtido foi bautizado co nome da autora e agasallado á Casa-Museo.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-botanico/camelia-hibrida-rosalia-de-castro/).  

Figueira da Casa de Rosalía

Árbore monumental e senlleira dos tempos de Rosalía. É un dos rexistros florísticos máis prezados de Galicia, que leva resistindo as inclemencias do tempo e a escasa lonxevidade da súa especie.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-botanico/figueira-da-casa-de-rosalia/).  

Ombú da Casa de Rosalía

Árbore maxestuosa que forma parte dunha colección de árbores americanos, procedentes de Bos Aires como doazón da Casa de Galicia en 1971 con motivo da inauguración da Casa-Museo.Máis información, [aquí](https://rosalia.gal/a-casa/patrimonio/patrimonio-botanico/ombu-da-casa-de-rosalia/)

Un libro extraordinario

Xela Arias recita "A de quen comprende"

Rosalía no balcón (Mónica Camaño e José Luís Orjais do Pico)

O conxunto museístico

O conxunto da Casa de Rosalía inclúe catro edificios: O Museo (esta casa propiamente dita), o Auditorio, o Arquivo (antiga casa de Maruxa Villanueva) e a sala de reunións, unha zona de traballo para o persoal da fundación e o seu Padroado.Na parede exterior da parte de atrás da Casa atopamos tamén varias placas de entidades de todo tipo que lle renden homenaxe á figura de Rosalía de Castro.

Adiós Ríos, Adiós Fontes (Amancio Prada)

Negra Sombra

Como chove miudiño (aCadaCanto)

HTML

Árbore do monte (Ovidio Murguía)

HTML
HTML

VÍDEO

HTML
HTML
HTML
HTML
HTML
HTML
HTML

Retrato de Rosalía (Modesto Brocos)

Un libro extraordinario

Xela Arias recita "A de quen comprende"